Pod koniec grudnia 2018 r. ukazał się dzięki wsparciu finansowemu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych XVI tom rocznika "Archiwariusz Zamojski". Działalność Archiwum Państwowego w Zamościu w 2018 r. skoncentrowała się wokół celebrowania obchodów jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Z tego powodu okładkę „Archiwariusza” zdobi identyfikacja wizualna Programu Wieloletniego „Niepodległa”.
W roczniku znajdą Państwo m. in. artykuły poświęcone tematyce niepodległościowej. Zbigniew Stankiewicz napisał tekst o poborze do Legionów w okresie 1915–1917, opierając się na materiałach źródłowych z zasobu Archiwum Narodowego w Krakowie. Barbara Typek omówiła życiorys poety, dziennikarza i żołnierza Wojska Polskiego rodem z Zamojszczyzny, Bronisława Przyłuskiego. W okresie dwudziestolecia międzywojennego powstała w Putnowicach Górnych, w powiecie hrubieszowskim, Szkoła Przemysłu Ludowego, którą założył artysta – malarz Paweł Gajewski, o czym napisała Elżbieta Gnyp. Z walką o niepodległość od XIX w. związana była postać Waleriana Łukasińskiego, więźnia twierdzy zamojskiej. Nowe światło na tą postać rzuciła Ewelina Nawrocka w oparciu o zapisy pamiętników i relacje współwięźniów. Natomiast nad wznowieniem wydania „Zamojszczyzny” dra Zygmunta Klukowskiego – kronikarza regionu z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz lat okupacji niemieckiej – pochyliła się Barbara Hirsz.
Wśród innych tematów odnajdą Państwo pracę Zbigniewa Stankiewicza dotycząca charakterystyki garnizonu Twierdzy Zamość w okresie staropolskim. Janusz Panasiewicz przedstawił dzieje Wygonów hrubieszowskich, natomiast Agnieszka Szykuła-Żygawska wyszukała informacje o niemieckich kolonistach w oparciu o osiemnastowieczne akta metrykalne parafii katedralnej w Zamościu oraz księgi notariuszy z AP Zamość. Nowe wiadomości dotyczące lokalizacji i funkcjonowania szubienicy w Zamościu w okresie XVIII i XIX w. przedstawił Jakub Żygawski. Ponadto zamieszczono recenzje wybranych nowych pozycji literackich dotyczących Zamojszczyzny, które znalazły się w zasobie bibliotecznym Archiwum oraz kalendarium ważniejszych wydarzeń z 2018 roku.
Radość ze świętowania niepodległości przyćmiła wiadomość o śmierci Profesora Jerzego Kowalczyka (1930–2018), urodzonego w Goraju historyka sztuki i architektury, wybitnego znawcy Zamościa i regionu. Jednomyślnie zdecydowaliśmy się poświęcić Jemu tom XVI „Archiwariusza Zamojskiego”. Na początku czasopisma, Profesora Jerzego Kowalczyka ciepło wspomniał Jego przyjaciel, prof. Bonawentura Maciej Pawlicki z Krakowa. Na łamach „Archiwariusza” wspomnieliśmy również naszego zmarłego Kolegę, mecenasa Tadeusza Pizonia (1959–2018).
"Archiwariusz Zamojski" t. XVI: 2018 można od 14 stycznia nabyć w kancelarii Archiwum Państwowego w Zamościu, w cenie 20,00 zł. Istnieje również możliwość zamówienia czasopisma drogą mailową. Szczegóły znajdą Państwo => TUTAJ